(Leonurus cardiaca)
Stara legenda pripoveda o rečici čije su obale bile bogato obrasle srdačicom. Stanovnici gradića kroz koji je proticala živeli su, navodno, najmanje 130 godina, a najstariji stanovnik doživeo je čak tristotu godinu. Leonurus, u bukvalnom prevodu lavlji rep, u našem narodu poznatiji kao srdačica, srdačac, srčanik, kopriva od srca, spada u porodicu biljaka usnatica, a čak i njen latinski naziv Leonurus cardiaca u sebi nosi srce. U starokineskoj medicini srdačica je imala reputaciju da produžuje život. Stari Grci su je davali nervoznim trudnicama (što je, videćemo, bilo pogrešno), i otud i engleski naziv, motherwort, majčina trava. Bila je neizostavni deo apoteke rimskih lekara koji su je koristili kod srčanih tegoba. U Evropi je oduvek bila u širokoj upotrebi, kao lek za ljude ali i za stoku. U plemenu Čiroki koristili su je za smirenje.
Kao što samo ime kaže, srdačica ima veze sa srcem. U vreme kraljice Viktorije svaki cvet imao je simbolično značenje, a srdačica je bila simbol prikrivene ljubavi. Ali ova biljka nije samo lek za emocije, već deluje i kod angine pektoris, post-infarktnih stanja, smiruje i uravnotežava srčani ritam, reguliše holesterol i poboljšava cirkulaciju.
U narodnoj medicini i fitofarmaciji koristi se nadzemni deo biljke – stabiljike i listovi koji su nazubljeni pa podsećaju na koprivu, kao i ružičasti cvetići. Od osušene srdačice pripremaju se čajevi ili čajne mešavine, ali mnogo iskoristljivije su alkoholne tinkture.
Nauka i srdačica
Prva zvanična kineska farmakopeja Tang Peng Ts’ao iz 659. godine naše ere spominje da je srdačica efikasna kod „izbacivanja mrtvog fetusa i zaostale placente“. Kasnije je zaista dokazano da biljka izaziva kontrakcije materice i može izazvati pobačaj, pa se ne preporučuje trudnicama.
Ruski naučnici Maškovski i Krilov uvrstili su je u Registar medicinskih agenasa Rusije, kao biljku koja smanjuje simptome nervoze, kardiovaskularne nervoze i rane faze hipertenzije. Osim Farmakopeje Rusije, biljka je uvrštena i u Farmakopeju Evrope koja navodi da je ustaljena njena tradicionalna upotreba u smanjivanju palpitacija. Racionalna fitoterapija, priručnik za lekare i farmaceute Šulca, Hensela, Blumentala i Tajlera, takođe preporučuje srdačicu kod lupanja srca. Sokolov 1984. godine navodi kako je srdačica tri puta efikasnija od valerijane u smanjenju stresa i nervoze. Međunarodni centar za hemiju i biologiju Univerziteta u Karačiju potvrdio je da je ursolna kiselina iz ove biljke odličan inhibitor superoksida u ćelijskom sistemu.
Evropska agencija za lekove pominje upotrebu srdačice kod lupanja srca – tahikardije, nervoze, lošeg krvotoka, angine pektoris, neurastenije, epilepsije, hipertenzije, simptoma menopauze, poremećaja menstruacije, grčeva, teškoća s mokrenjem i malokrvnosti, i naglašava njena antioksidantna, antimikrobna, protivupalna, sedativna i citotoksična svojstva.
ŠTA JE LEKOVITO U SRDAČICI?
Leonurin, alkaloid iz ove biljke, pokazao se kao uspešan inhibitor vaskularnog tonusa, jednostavnim jezikom rečeno, opušta mišiće. Tanini imaju bakteriostatičko i antioksidantno dejstvo. Acetil-holin uravnotežava krvni pritisak. Holin razlaže masnoće i usporava njihovo taloženje, a minerali poboljšavaju cirkulaciju i usporavaju starenje krvnih sudova. Ursolna kiselina čuva nerve, memoriju, stimuliše rad mišića, štiti od karcinoma i sprečava oštećenja izazvana srčanim udarom.
Srdačica je posebno cenjena u kineskoj tradicionalnoj medicini, a moderna istraživanja sprovedena u Kini dokazala su da je to potpuno opravdano. Ishemijska bolest srca, naročito akutni infarkt miokarda vodeći su uzroci smrti u svetu. Najvažnija karakteristika ishemije je hipoksija, nedostatak kiseonika. Istraživanja su pokazala da leonurin smanjuje miokardijalna oštećenja prilikom infarkta. Svojim antiapoptičkim, antioksidantnim i antiinflamatornim dejstvom, ova biljka ne samo da ima kardioprotektivno dejstvo, već sprečava i nastanak kancerogenih ćelija. Osim što kao prirodni vazodilatator prokrvljuje srce, periferne krvne sudove i sprečava aterosklerozu, srdačica doprinosi i moždanoj prokrvljenosti, sprečava moždani udar i neurodegenerativna oboljenja. Protivupalno dejstvo leonurina smanjuje i simptome dijabetesa i stabilizuje nivo insulina, a postoje i konkretni dokazi da inhibira osteoklastogenezu i tako sprečava osteoporozu koju izaziva manjak estrogena, što je posebno važno za žene koje ulaze u menopauzu.
LEONURIN, GORKA MATERIJA SA SLATKIM EFEKTOM
Leonurin dokazano uništava ćelije tumora kod hronične mijeloidne leukemije, a poznato je da polifenoli imaju imunomodulatorno dejstvo i pomažu kod lezija, kao što su infektivni endokarditis, ulceracije stopala kod dijabetičara i hronične infekcije rana. Protivupalno i analgetsko dejstvo srdačice dokazano je u brojnim kliničkim istraživanjima. Srdačica pospešuje aktivnost laktoperoksidaze zbog čega ima antibakterijsko dejstvo, jača imunitet organizma i sposobnost da se odbrani od patogena.
Zahvaljujući flavonoidima, posebno rutinu, srdačica snižava krvni pritisak i povećava protok krvi što je posebno važno kod ventrikularne tahikardije. Pored rutina, hlorogenska kiselina, orientin, kvercetin i hiperosid inhibiraju nastanak slobodnih radikala u mitohondrijama i tako štite srčani mišić, i zahvaljujući njima srdačica ima veće antioksidantno dejstvo nego zeleni čaj.
Iako je srdačica pre svega biljka za srce, zbog činjenice da smiruje, prokrvljuje i eliminiše upale njena upotreba je široka, pa se koristi i da ublaži posledice stresa, anksioznost, napade panike, nervozu, razdražljivost, nesanicu, simptome hipertireoze i Gravesove (Bazedovljeve) bolesti. Dakle, ova čudotvorka leči i telo i dušu.
Srdačica, taj simbol prikrivene ljubavi, uopšte ne krije svoju ljubav prema čoveku. Tu je, svuda oko nas, vekovima na usluzi, a osim na poljima i u šumama sada je možemo naći i u laboratoriji Herba Sveta. Leocardin je stručno osmišljeni preparat koji hrani i jača srce, a pored srdačice sadrži i dodatno lekovito bilje koje upotpunjuju njeno dejstvo. Leocardin – za lavlje srce.
